Veelgestelde vragen (FAQ) Laboratoriumtoetsen

U kunt zich voor onze nieuwsbrieven aanmelden op onze website: www.naktuinbouw.nl/nieuwsbrief

U kunt zich voor onze nieuwsbrieven aanmelden op onze website: www.naktuinbouw.nl/nieuwsbrief

Dit vindt u in de Tarievenlijst Testen & Analyses achter de betreffende toets. De tarievenlijst vindt u op onze Tarieven pagina.

In de Tarievenlijst Testen & Analyses vindt u ons actuele portfolio. Voor de groentegewassen staat per gewas vermeldt welke toetsen we uit kunnen voeren. Voor plantmateriaal staat in een apart hoofdstuk welke toetsen beschikbaar zijn.

Heeft u vragen?
Neemt u dan contact op met team Support van het laboratorium.

Al onze toetsen zijn gevalideerd op in-vivo-materiaal. Afhankelijk van de gebruikte toetstechniek kan ook in-vitro-materiaal getoetst worden. De PCR-techniek is zeer gevoelig en kan over het algemeen wel gebruikt worden. De ELISA-techniek is minder robuust en is af te raden. Laat bij voorkeur het uitgangsmateriaal toetsen. Of later nog een keer als de planten enkele weken in de kas gestaan hebben.

Voor virustoetsing is jong volgroeid blad nodig.

Dit vindt u in de Tarievenlijst Testen & Analyses op onze website bij de gewenste toets.

• Neem monsters op een plek waar de nieuwe symptomen verschijnen. Laboratoriumonderzoek aan volledig afgestorven planten is vaak niet mogelijk.
• Neem een monster voordat een gewasbescherming is uitgevoerd. Bestrijdingsmiddelen doden of maskeren ziekteverwekkers en verstoren laboratoriumtoetsen.
• Bij onduidelijke symptomen stuurt u de hele plant op.
• Bij onduidelijke symptomen of weinig voorkomende planten stuurt u een deel van een gezond exemplaar mee. Verpak het gezonde monster apart en geef op het label aan dat het om gezond materiaal gaat.
• Voorkom dat bladeren en bloemen verontreinigd worden door meegestuurde aarde of substraat. Sluit de wortels af met een aparte zak, sluit deze eventueel af met een elastiekje om de stam.
• Verpak het geheel in papier om uitdroging en rotting te voorkomen. Het papier reguleert het vocht in de plastic zak.

Voor export zorgt vaak een keurmeester voor de monstername. U kunt hiervoor een e-mail sturen naar planning@naktuinbouw.nl. Zij kunnen u precies vertellen wat er moet gebeuren.

• Ontsmette zaden dragen in meer of mindere mate residuen. Meest duidelijke voorbeeld is met gewasbeschermingsmiddelen gecoate zaden. Doel is om de zaden zo veel mogelijk vrij te maken van schimmels en/of bacteriën. Deze producten kunnen de toetsen mogelijk beïnvloeden.
• Behandelde (gedesinfecteerde) zaden bevatten geen residuen. Voorbeelden hiervan zijn warm-water-behandeling of behandeling met TSP of HCl. Van deze producten wordt verwacht dat ze geen invloed op de toetsen hebben.

Gezondheidstoetsen op zaden zijn ontwikkeld en gevalideerd voor onbehandelde zaden. Zaadbehandelingen kunnen de betrouwbaarheid van de gezondheidsonderzoeken beïnvloeden. Stuur daarom bij voorkeur onbehandelde zaadmonsters in. Indien het de uitdrukkelijke wens/noodzaak is dat behandelde zaden getoetst worden, vermelden we op het attest een opmerking. Hierin staat dat de toets alleen gevalideerd is op onbehandelde zaden.

Dit is niet van toepassing voor toetsen waarbij uitdrukkelijk staat dat de toets op behandeld zaad wordt uitgevoerd. Graag wel bij de opdracht vermelden met welk middel de zaden zijn behandeld.

Voor kwaliteitstoetsen (kiemkracht, zuiverheid, etc.) speelt dit een minder grote rol.

Gezondheidstoetsen op zaden zijn ontwikkeld en gevalideerd voor onbehandelde zaden. Zaadbehandelingen kunnen de betrouwbaarheid van de gezondheidsonderzoeken beïnvloeden. Stuur daarom bij voorkeur onbehandelde zaadmonsters in. Zeker voor toetsen die uitgevoerd worden met behulp van een kweekmethode. Bij het primingsproces is er een sterke toename van het aantal micro-organismen in het zaad. Zelfs na extra ontsmetting na het primen kunnen er geen beoordeelbare uitslagen meer verkregen worden. De extra micro-organismen uit het zaad zorgen voor te veel storing in de toets.

Voor kwaliteitstoetsen (kiemkracht, zuiverheid, etc.) speelt dit een minder grote rol.

Dit is helaas niet mogelijk om twee verschillende reden:

• Naktuinbouw heeft geen faciliteiten voor het toepassen van ontsmettingsmiddelen, anders dan voor het uitvoeren van de toets nodig is.
• Als een monster ontsmet wordt, dan is het niet meer het monster dat is ingestuurd en niet meer representatief voor de partij waar het monster uit is genomen.

Alleen als zaadpartijen met Thiram zijn behandeld en naar landen buiten de EU gaan, mogen we de monsters ontvangen en testen.

Monsters bestemd voor gezondheidstoetsen kunnen niet retour gestuurd worden. Ten eerste worden deze monsters destructief getoetst. Na het toetsen zijn de monsters niet meer bruikbaar. Ten tweede bevinden ze zich in ingeperkt gebied. De monsters mogen dit gebied niet meer verlaten.

Bekijk het aanbod van toetsen van Naktuinbouw in de Tarievenlijst Testen & Analyses.

Bij aanvraag van de Pospiviroïden toets worden zaden op de volgende viroïden getest:

• Columnea latent viroid (CLVd)
• Pepper chat fruit viroid (PCFVd)
• Potato spindle tuber viroid (PSTVd)
• Tomato apical stunt viroid (TASVd)
• Tomato chlorotic dwarf viroid (TCDVd)
• Tomato planta macho viroid (TPMVd)

In geval van plantmateriaal, wordt naast bovengenoemde viroïden ook nog getest op:

• Chrysanthemum stunt viroid (CSVd)
• Iresine viroid 1 (IrVd)
• Portulaca latent viroid (PoLVd)

Voor het toetsen op fytoplasma is een generieke PCR toets voorhanden. Hiermee kunnen de volgende fytoplasma’s aangetoond worden:

• Apple proliferation phytoplasma; syn. Candidatus Phytoplasma mali
• Apricot chlorotic leafroll mycoplasma
• Aster yellows
• Elm phloem necrosis
• Elm yellows
• European stone fruit yellows; syn. Candidatus Phytoplasma prunorum
• Peach rosette phytoplasma
• Peach X disease phytoplasma
• Peach yellows phytoplasma
• Pear decline phytoplasma
• Pear decline phytoplasma; syn. Candidatus Phytoplasma pyri
• Potato stolbur
• Rubus stunt
• Strawberry green petal phytoplasma
• Strawberry witches’ broom
• Yellow decline of Lavendula

Voor toetsing op Xylella wordt zowel de Harper als de Quyang methode gebruikt. Beide worden door Australië geëist en ons protocol voldoet dus aan de Australische eisen.

Monsters met symptomen worden onderzocht bij de afdeling Diagnostiek. Met behulp van verschillende technieken kan bepaald worden welke ziekteverwekker aanwezig is. Indien u een vermoeden heeft welke ziekteverwekker(s) aanwezig zou kunnen zijn, dan is het mogelijk om specifiek alleen op die pathogenen te laten toetsen.

Het laboratorium heeft drie verschillende certificeringen/accreditaties:

• NEN-EN-ISO 9001:2015
• NEN-EN-ISO/IEC 17025:2017
• ISTA Accreditation

Op onze website vindt u meer informatie over onze accreditaties.

Voor landbouwgewassen kunt u bij onze collega-keuringsdienst NAK te Emmeloord terecht.

Laat de partij nog een aantal maanden liggen en stuur daarna opnieuw een monster in. Saprofyten overleven niet lang op bonenzaden.

Saprofytische bacteriën of schimmels zijn onschadelijk organismen die van nature op zaden kunnen voorkomen. Als deze saprofyten in hoge aantallen aanwezig zijn, kan dat zorgen voor storing in de kweekmethode toetsen. Hierdoor bestaat een aanzienlijke kans dat geen beoordeling van die toets meer mogelijk is.

Het terugdrogen na een HCl-behandeling moet snel gebeuren. Bij een te lang terugdroogproces is er een te grote kans op groei van saprofytische bacteriën en schimmels.

Een andere optie is een pectinase-behandeling. Deze is sneller en verlaagt de tijd van blootstelling en dus ook de groei van saprofyten.

De toets waar dat bij staat is de basistoets. Hierin waren verdachte waarden gevonden en is een (extra) bevestigingstoets uitgevoerd. Deze kunt u op het attest vinden bij hetzelfde monster, maar er staat een andere techniek in vermeld. De uitslag hiervan is leidend.

Het is mogelijk om na het uitgeven van een certificaat nog bepaalde wijzigingen door te voeren. Hiervoor kunt u een verzoek sturen aan de Klantenservice van het laboratorium

Volgens onze ISO-certificering moeten wij dan op het nieuwe certificaat het versienummer te wijzigen. Ook staat er dan op welke wijziging is gedaan.

In de Tarieven Laboratoria 2024 staat hoelang de toetsen duren. Over het algemeen starten we de toetsen binnen drie weken na ontvangst van het monster. Bij een hoge binnenkomende monsterstroom kunnen we daarvan afwijken. Op MijnNaktuinbouw kunt u de verwachte einddatum en reeds afgeronde uitslagen van uw toets(en) vinden.

NAL staat voor Naktuinbouw Authorized Laboratories. Dit houdt in dat Naktuinbouw bedrijven autoriseert om hun eigen partijen te mogen toetsen. De certificaten die hiermee verkregen worden, worden geaccepteerd voor het verkrijgen van een fytosanitair certificaat. Net als een Naktuinbouw-certificaat.

Naktuinbouw geeft geen NAL-certificaten af.

Monsters kunt u met PostNL sturen naar:

Toetslaboratorium
Naktuinbouw
T.a.v. Administratie laboratoria
Postbus 40
2370 AA Roelofarendsveen 

Diagnostiek
Naktuinbouw
T.a.v. Diagnostiek
Sotaweg 22
2371 AA Roelofarendsveen

Variety Tracer
Naktuinbouw
T.a.v. Variety Tracer
Postbus 40
2370 AA Roelofarendsveen 

Wanneer u de monsters met een koeriersdienst verstuurt, of in geval van grote hoeveelheden monsters (bijvoorbeeld op een pallet), gebruikt u het bezoekadres:

Toetslaboratorium
Naktuinbouw
T.a.v. Administratie laboratoria
Sotaweg 22
2371 GD Roelofarendsveen

Diagnostiek
Naktuinbouw
T.a.v. Diagnostiek
Sotaweg 22
2371 GD Roelofarendsveen 

Variety Tracer
Naktuinbouw
T.a.v. Variety Tracer
Sotaweg 22
2371 GD Roelofarendsveen 

Ontvangst is mogelijk van maandag tot vrijdag van 8:00 tot 17:30 uur.

Toetsplantonderzoek
Monsters mogen verstuurd worden naar:

Naktuinbouw
Tienrayseweg 9a
5961 NK Horst 

Stuur altijd een inzendformulier mee. Er zijn drie verschillende soorten:

1. Voor plantmateriaal met symptomen
2. Voor plantmateriaal zonder symptomen
3. Voor zaden monsters

Ook moet u bij monsters van buiten de EU een fytosanitair certificaat of DOIV meesturen.

Voor plantmonsters (bederfelijk materiaal) zonder symptomen adviseren we u om deze op maandag of dinsdag te versturen. Plantmonsters met symptomen kunt u van maandag t/m donderdag versturen. Op deze manier wordt voorkomen dat ze in het weekend bij de post blijven liggen en niet onder de juiste condities bewaard worden. Bovendien zijn ze dan tijdig binnen voor toetsing.

Zaadmonsters kunt u elke dag van de week versturen.

Als de verschillende gewassen in hetzelfde pakket zitten, is één DOIV voldoende. Voor iedere zending moet u een aparte DOIV aanvragen. Vraag aan door onderstaand formulier in te vullen.

Als u geen fytosanitair certificaat aan kunt vragen, vraagt u een DOIV aan. De aanvraag moet aan het volgende voldoen:

• Het gewas/familie staat niet op de lijst invoerverboden EU, tenzij aangegeven wordt dat het materiaal bestemd is voor opplant.
• Het materiaal wordt gebruikt voor destructieve toetsing.
• Het materiaal wordt vanuit het land van herkomst direct naar Nederland verstuurd, zonder dat het in een ander land hoeft te worden overgeladen.

Dit is een document opgesteld door NVWA. Met dit document mag plantmateriaal worden geïmporteerd zonder fytosanitair certificaat om monsters destructief bij ons te laten toetsen. De Nederlandse douane heeft dit document nodig om de zendingen vrij te kunnen geven.

U kunt deze vinden op de website. Er zijn drie verschillende soorten:

• Voor plantmateriaal met symptomen
• Voor plantmateriaal zonder symptomen
• Voor zadenmonsters

Voor monsters van buiten de EU is soms een fytosanitair certificaat nodig. Als het niet mogelijk is om deze aan te vragen, kunt u via de website speciale brief (DOIV) aanvragen ter vervanging.

Voor plantmonsters (bederfelijk materiaal) zonder symptomen adviseren we u om deze op maandag of dinsdag te versturen. Plantmonsters met symptomen kunt uvan maandag t/m donderdag versturen. Op deze manier wordt voorkomen dat ze in het weekend bij de post blijven liggen en niet onder de juiste condities bewaard worden. Ook zijn ze dan tijdig binnen voor toetsing.

Zaadmonsters kunnen elke dag van de week verstuurd worden.

Om de benodigde bedrijfsgegevens in ons systeem vast te leggen, moet eerst een registratieformulier ingevuld worden.

Verder is het belangrijk om een opdrachtformulier met de monsters mee te sturen. Deze vindt u ook op onze website.

In de Tarievenlijst Testen & Analyses staat ons standaard portfolio vermeld. Voor export zijn soms landeneisen voor toetsen waarvoor geen gevalideerd protocol voorhanden is. Bij uitzondering is het soms toch mogelijk om, op basis van onze ervaring en kennis van gewas en pathogeen, met maatwerk een toets uit te voeren. Indien deze volgens verwachting is verlopen, zal de uitslag gebruikt kunnen worden voor export.

Voor aanvragen kunt u contact opnemen met de Klantenservice van het laboratorium.

Wilt u een resistentietoets aanvragen? Neem dan een kijkje op deze pagina.

Voor enkele gewassen (aardbei, klein fruit en houtige fruitgewassen) is het mogelijk om deze virusvrij te maken. Zie Tarievenlijst Testen & Analyses voor meer details. Voor alle overige gewassen kunt u terecht bij gespecialiseerde weefselkweekbedrijven.

De minimum kiemnormen voor groentezaden staan in de EU Richtlijn 2002/55/EC betreffende het in handel brengen van groentezaad. De normen staan in bijlage II. 

De actuele versie van de Europese Unie wet- en regelgeving vindt u op Eur-lex.europa.eu. Om de juiste informatie te vinden, zoekt u met de naam of het nummer van de wet- of regelgeving op deze website.

In onze Tarievenlijsten Testen & Analyses kunt u per toets zien wat de kosten zijn.

U vraagt deze brief bij het laboratorium aan door onderstaand formulier in te vullen. Bij import van plant- of zaadmonsters voor destructief onderzoek van buiten de EU (derde landen) is een fytosanitair certificaat of een begeleidende brief van de NVWA nodig. 

Om u te registreren als klant van Naktuinbouw om gebruik te maken van onze diensten vult u dit formulier in.

Oranje ISTA certificaat:

• Soort certificaat: OIC
• Type toetsen: Zaadanalyse
• Monstername door: Keurmeester (verplicht)

Blauw ISTA cerificaat:

• Soort certificaat: BIC
• Type toetsen: Zaadanalyse
• Monstername door: Bedrijf

Naktuinbouw attest

• Soort certificaat: Naktuinbouw attest
• Type toetsen: Zaadanalyse of gezondheid
• Monstername door: Keurmeester of bedrijf